گاز طبیعی، علیرغم فواید فراوان و کاربردهای گسترده‌ای که امروزه دارد، پتانسیل تبدیل شدن به خطری پنهان در منازل را نیز دارا است. نشتی گاز، فاجعه‌ای خاموش که می‌تواند جان و مال ساکنین را به خطر اندازد، اغلب بدون هیچ علامت هشداردهنده‌ای رخ می‌دهد و ضرورت آگاهی و اقدام به موقع را دوچندان می‌کند. به همین دلیل است که پیدا کردن یک راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز، از اقدامات امنیتی ضروری برای محیطهای مختلف است.
گازهای مختلفی در مکان‌های مختلف از جمله خانه‌ها، مکان‌های صنعتی، بیرون ساختمان، کارخانه‌ها و… در جریان هستند که برخی از آنها سمی و برخی دیگر بی خطر‌اند. تشخیص تراکم گازهای سمی از غیر سمی، امری تخصصی است که نیاز به دستگاه‌های حرفه‌ای دارد. در ادامه، راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز در هر یک از این محیط‌ها را بررسی می‌کنیم.
راه‌های مختلف برای تشخیص نشت گاز
برای تشخیص نشت گاز، از سلسله اقداماتی استفاده می‌شود که هر یک مزایا و معایب خاص خودش را دارد. برخی از پرکاربردترین راه‌هایی که توسط افراد انجام می‌شوند عبارتند از:
بویایی:
اولین و ساده‌ترین راه برای تشخیص نشت گاز، بوییدن آن است. گاز طبیعی بوی مشخصی شبیه به بوی تخم مرغ فاسد دارد. اگر بوی نامطبوعی شبیه به این بو را در خانه خود احساس کردید، احتمال نشت گاز وجود دارد. با این حال، این راهکار معایبی همچون عدم وجود بوی مشخص در برخی از انواع گازها، عادت کردن به بوی گاز و عدم توانایی در تشخیص نشت‌های جزئی را شامل می‌شود.
استفاده از محلول صابون:
این روش ساده و در دسترس، به شما امکان می‌دهد تا به سرعت و به آسانی محل نشت گاز را شناسایی کنید. برای انجام این کار، کافی است محلول صابون را بر روی اتصالات، شیرها و لوله‌های گاز بمالید. ایجاد حباب در محلول، نشان دهنده وجود نشتی در آن نقطه است. همانطور که پیداست، تست دائمی و مرتب اتصالات با محلول صابون، بسیار زمان بر و تقریبا غیرممکن است. راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز، راهی است که به صورت همیشگی و در هر لحظه، وجود گازهای خطرناک را به ما گوشزد کند.
استفاده از آشکارساز گاز:
آشکارساز گاز یا همان انواع دتکتور گازی، دستگاه‌هایی هستند که با حس کردن غلظت گاز در محیطهای مختلف، می‌توانند نشت گاز را تشخیص داده و با ایجاد آلارم، ساکنین را از خطر آگاه کنند. دتکتور گاز، انواع مختلفی را شامل می‌شود که هر یک برای کاربردها و مکان‌های خاصی طراحی شده‌اند. در ادامه این آشکارسازهای گاز را بررسی می‌کنیم.
انواع دتکتور گاز و تاثیر آن در عدم نشت گاز
دتکتور گاز، یا همان نشت یاب گازی، یک دستگاه الکترونیکی حیاتی برای تشخیص وجود گازهای خطرناک در محیط است. این دستگاه می‌تواند نشت غیر عادی انواع گازهای قابل اشتعال، سمی و انفجاری را تشخیص دهد و پیش از بروز هر گونه خطر یا علائم گاز گرفتگی، افراد را از خطر پیش آمده آگاه کند. علاوه بر این، دتکتور گازی می‌تواند هنگام نشت گاز، فن‌های هواکش را به کار انداخته یا لوله‌های انتقال گاز را موقتا ببندد.
دتکتور گاز به عنوان یک راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز، انواع مختلفی دارند که هر کدام برای تشخیص گازهای خاصی طراحی شده‌اند، از جمله گاز متان، سولفید هیدروژن، مونوکسید کربن، آمونیاک، گازهای طبیعی قابل اشتعال و… . انتخاب و خرید دتکتور گاز مناسب، نقش کلیدی در تضمین ایمنی و پیشگیری از حوادث ناگوار مرتبط با نشت گاز ایفا می‌کند. برای مثال در گاراژهای بسته، تولید گاز مونوکسید کربن در اثر احتراق ناقص موتور خودرو متداول است. به همین علت معمولا برای گاراژها خرید دتکتور P-4434 که نوعی دتکتور گاز مونوکسید کربن است، مناسب‌تر است. یا در مثالی دیگر، از آنجایی که هنگام تصفیه آب احتمال نشت گاز سولفید هیدروژن وجود دارد، استفاده از دتکتور PQD-6434B مخصوص گاز سولفید هیدروژن در مکان‌های تصفیه آب متداول است.
دتکتورها یا ردیاب‌های گاز در 3 نوع کلی مختلف برای کاربردهای متفاوت تولید می‌شوند که عبارتند از:
دتکتور گاز ثابت (صنعتی)
دتکتور صنعتی یا ثابت، از پرکاربردترین انواع دتکتور گاز است که در مکان‌های مختلفی از جمله پالایشگاه‌ها، کارخانجات شیمیایی، معادن، تونل‌ها، مکان‌های نگهداری مواد شیمیایی خطرناک و… استفاده می‌شود. این دستگاه به صورت ثابت به یک محل مناسب نصب می‌شود و به طور مداوم غلظت گاز در هوا را رصد می‌کند. در صورتی که غلظت گاز از حد مجاز فراتر رود، دتکتور با ایجاد صدای بلند، چراغ هشدار دهنده و یا ارسال سیگنال به سیستم مرکزی، خطر را به اطلاع افراد حاضر در محل می‌رساند و به آنها فرصت می‌دهد تا اقدامات لازم را برای ایمن سازی خود و محیط پیرامون انجام دهند.
دتکتور گاز پرتابل (قابل حمل)
این نوع دتکتور به دلیل قابل حمل بودن، دتکتور گاز پرتابل نام گرفته است. استفاده از دتکتور پرتابل یا قابل حمل، یک راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز در محیطهای صنعتی، ساختمان، آزمایشگاه‌ها و به خصوص فضاهای باز است. این مدل نشت یاب گاز هم کارکردی مانند نوع ثابت آن دارد، با این تفاوت که در جایی نصب نمی‌شود و می‌توان آن را برای تشخیص نشت گاز فوری به مکان‌های مشکوک برد. دتکتور گاز پرتابل نیز قادر است غلظت غیرعادی گاز را به سرعت تشخیص داده و بلافاصله به سیستم‌های کنترلی اعلام کند. این اعلام می‌تواند به صورت صوتی، نوری یا حتی از طریق ارسال پیام به یک سیستم هشدار دهنده صورت گیرد.
دتکتور گاز خانگی (شهری)
دتکتور گاز شهری یا خانگی دستگاهی است که برای شناسایی و اعلام وجود گازهای قابل اشتعال و سمی در محیط خانه استفاده می‌شود. این دستگاه جزء تجهیزات ایمنی است که در ساختمان‌ها و مراکز صنعتی استفاده می‌شود و به کمک آن می‌توان علائم نشت گاز در خانه را به سرعت تشخیص داد. گازهای سمی که ممکن است در فضای خانه نشت کنند شامل گازهای متفاوتی می‌شوند که برای هر یک از دتکتور مخصوص آن استفاده می‌شود. برای مثال در نزدیکی اجاق گاز، فر گازی و یا باربیکیو که احتمال نشت گاز بوتان زیاد است، خرید دتکتور PQD-3333 مخصوص گاز بوتان بسیار متداول است. یا برای محیط آشپزخانه، از دتکتورهای خانگی گازهای طبیعی و تشخیص دود استفاده می‌کنند.
جمع بندی
به طور کلی، می‌توان تشخیص داد که موثرترین راه مناسب برای آزمایش عدم نشتی گاز، استفاده از دتکتورها است. چرا که راه‌های دیگر از دقت کمتری برخوردار هستند. علاوه بر این، هیچ کدام نمی‌توانند راهی دائمی و مداوم باشند. اما نکته مهم پیش از خرید دتکتور گاز، نیازسنجی دقیق و انتخاب یک مدل مناسب با توجه به خطرات نشت گاز است. علاوه بر این، خرید از فروشگاهی که قیمت مناسب داشته و برای محصولات خود گارانتی معتبر ارائه می‌کند، از دیگر نکات قابل توجه است. برای مهار هر نوع خطر ناشی از نشت گاز، از متخصصان این حوزه و همچنین از دتکتورهای موجود در سایت آداک سپهر کمک بگیرید و دتکتورهای مناسب هر نوع گاز را در مکان‌ها و فاصله‌ی مناسب از یکدیگر نصب کنید.
