در دنیای امروزی پر از فناوری و پیشرفت‌های علمی، امنیت و حفاظت از جان و مال همواره از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستم اعلام حریق یکی از تجهیزات ضروری در هر محیطی است که برای حفظ ایمنی و امنیت افراد و دارایی‌ها بکار گرفته می‌شود. در 8 اکتبر سال 1871 آتش سوزی بزرگی در شهر شیکاگو اتفاق افتاد و 17450 خانه در این حریق از بین رفت. 250 نفر کشته و نود هزار انسان بی‌خانمان شدند. بعد از این حادثه بشر در صدد ساخت دستگاههایی برای پیشگیری و اعلام حریق، برای حفاظت انسانها در برابر حریق انجام داد.
در این مقاله از آداک فرایند سپهر، به بررسی جزئیات و انواع سیستم اعلام حریق خواهیم پرداخت.
چرا استفاده از تجهیزات اعلام حریق مهم است؟
سیستم فایر آلارم در ادارات، کارخانه ها و ساختمان های عمومی یافت می شوند، تا زمانی که یک وضعیت اضطراری پیش نیامده باشد نادیده گرفته می شوند ولی در هنگام بوجود آمدن خطرات، جان ما را نجات دهند .در بخش اول مقاله به ضرورت استفاده از سیستم اعلام حریق می‌پردازیم و دلایل استفاده از آن را شرح می‌دهیم:
حفاظت از جان و مال
سیستم اعلام حریق، یکی از اصلی‌ترین تجهیزاتی است که برای حفظ ایمنی افراد و اموال در برابر خطرات حریق استفاده می‌شود. با نصب این سیستم در فضاهای مختلف مانند ساختمان‌ها، فروشگاه‌ها و دفاتر کارخانه‌ها می‌توان به سرعت از وقوع حریق مطلع شد و بلافاصله اقدامات لازم را برای مهار حریق و نجات افراد آغاز کرد.
اطلاع رسانی سریع و دقیق
یکی از ویژگی‌های بارز سیستم اعلام حریق، قابلیت ارائه اطلاعات سریع و دقیق در مورد وقوع حریق است. با نصب این سیستم، هرگونه اندازه‌گیری غیرعادی در دما و دود به سرعت شناسایی و اعلام می‌شود. این اطلاعات به صورت خودکار به کنترلر مرکزی ارسال می‌شوند و در صورت لزوم، همزمان با اعلام حریق، اقدامات لازم برای خاموش کردن حریق و نجات افراد آغاز می‌شود.
انواع مختلف سیستم های اعلام حریق
این سیستم ها می‌توانند به چهار دسته تقسیم شوند:
• متعارف
• آدرس پذیر
• هوشمند
• بی سیم
اجزای سیستم اعلام حریق
سیستم‌های فایر آلارم از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند. در ادامه‌ی این مقاله، به بررسی اجزای مختلف سیستم اعلام حریق خواهیم پرداخت و نکات مهمی را در خصوص اهمیت و عملکرد آن بررسی خواهیم کرد:
1. سنسورها
سنسورها اجزای اصلی و حیاتی در سیستم اعلام حریق هستند. در بازار ایران سنسور یا حسگر تشخیص گاز و دود را با نام دتکتور گاز هم می‌شناسند. این دستگاه‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، تغییرات دما، دود، و گازهای سمی را تشخیص می‌دهند. اطلاعاتی که از طریق سنسورها به دست می‌آید، به کنترل مرکزی سیستم ارسال شده و در صورت تشخیص حریق، فوراً اعلام می‌شود. طیف گسترده‌ای از انواع مختلف حسگرها وجود دارند که عبارتند از: حسگر حرارتی، حسگر دود، سنسور منوکسید کربن و حسگرهای چند گازه.
2. نمایشگرها
نمایشگرها نقش مهمی در سیستم اعلام حریق دارند. آن‌ها اطلاعات مربوط به وضعیت سیستم، مانند آلارم‌ها، اطلاعات حسگرها، و مکان‌های خطرناک را نمایش می‌دهند. با استفاده از نمایشگرها، افراد مسئول می‌توانند به سرعت و به صورت دقیق وضعیت حریق را مشاهده و اقدامات لازم را به موقع انجام دهند.
3. هشداردهنده‌ها
هشداردهنده‌ها نقش اساسی در جلب توجه و هشدار دهی به افراد در صورت وقوع حریق دارند. با استفاده از این دستگاه‌ها، اعلام حریق به صورت صوتی، نوری یا حتی از طریق ارسال پیام به تلفن همراه انجام می‌شود. این هشدارها کمک می‌کنند تا همه به سرعت محل خطر را ترک کرده و به ایمنی خود بپردازند.
4. پنل کنترلر مرکزی (هاب)
کنترلر مرکزی سیستم اعلام حریق مسئولیت جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از سنسورها و هشداردهنده‌ها را بر عهده دارد. این سیستم مرکزی با تحلیل داده‌ها و شناسایی حریق، اعلام رسمی را صادر کرده و به طور همزمان اقدامات لازم را برای مهار حریق آغاز می‌کند. همچنین می‌تواند برای شبیه‌سازی زنگ هشدار برای استفاده در تمرین‌های معمول آتش‌سوزی و تخلیه راهاندازی شود.
5. سیستم اطفاء حریق
سیستم اعلام حریق و سیستم اطفاء حریق دو سیستم مکمل هستند که در کنار یکدیگر استفاده می‌شوند. هدف اصلی سیستم اطفاء حریق، خاموش کردن آتش است. از اجزای سیستم اطفاء حریق می‌توان به انواع اتوماتیک و دستی، سامانه‌های اسپرینکلر و تخلیه گازهای خاموش‌کننده اشاره کرد.
نصب و راهاندازی سیستم اعلام حریق
نصب و راهاندازی سیستم‌های اعلام حریق مختلف روش‌های متفاوتی با یکدیگر دارند اما در هر صورت باید یک سری نکات را هنگان نصب انواع این سیستم‌ها رعایت کنید. در این بخش به آموزش و یادآوری مهم‌ترین نکات در ارتباط با نصب و راهاندازی سیستم اعلام حریق می‌پردازیم:
بررسی محیط و نیازهای امنیتی
نصب و راهاندازی سیستم اعلام حریق، به یک مطالعه جامع از محیط و نیازهای امنیتی مربوطه نیاز دارد. برای نصب این سیستم، ابتدا باید محیط مورد بررسی قرار گیرد تا نیازهای امنیتی آن مشخص شود. به عنوان مثال، برای ساختمان‌های بزرگ، نیاز به نصب سنسورها و دستگاه‌های آشکارسازی حریق در نقاط مختلف و استراتژیک این ساختمان وجود دارد.
انتخاب و نصب تجهیزات
بعد از بررسی محیط و نیازهای امنیتی، باید به انتخاب و نصب تجهیزات سیستم اعلام حریق پرداخت. در این مرحله، باید تجهیزات مناسبی که بهترین عملکرد را در شرایط مختلف ارائه می‌دهند، انتخاب شوند. نصب این تجهیزات باید توسط تکنسین‌های مجرب و متخصص در این زمینه صورت گیرد تا بهترین نتیجه امنیتی حاصل شود.
نگهداری و بازرسی سیستم اعلام حریق
اگر می‌‌خواهید خسارات مالی و جانی احتمالی را به حداقل میزان ممکن برسانید، باید اهمیت ویژه‌ای برای نگهداری و بازرسی سیستم اعلام حریق قائل باشید. نگهداری و بازبینی دوره‌ای از جمله موضوعات مهمی هستند که می‌توانند در جلوگیری از رخ دادن خسارات احتمالی و هزینه‌ها موثر واقع شوند. مهم‌ترین موضوعاتی که در حوزه نگهداری و بازبینی باید به آن‌ها توجه شود، عبارتند از:
برنامه‌ریزی نگهداری منظم
نگهداری منظم سیستم اعلام حریق، برنامه‌ریزی و اجرای اقداماتی است که به منظور حفظ عملکرد صحیح و بهینه سیستم صورت می‌گیرد. این برنامه‌ریزی شامل بازرسی‌های دوره‌ای، تست‌های عملکردی و تعمیرات لازم می‌شود تا سیستم در هر لحظه آماده عملکرد باشد. همچنین، باید برنامه‌های آموزشی مناسب برای کارکنان و افرادی که با سیستم اعلام حریق سروکار دارند، تدوین و اجرا شوند. در تصویر زیر یک نمونه نحوه تست دتکتور دود نمایش داده شده است.
بازرسی‌های منظم
بازرسی‌های منظم سیستم اعلام حریق، به عنوان یکی از اقدامات مهم در حفظ عملکرد صحیح سیستم، باید به صورت دوره‌ای و مستمر انجام شود. در این بازرسی‌ها، عملکرد تجهیزات، کیفیت اطلاعات دریافتی و سایر جوانب فنی سیستم بررسی می‌شوند. اگر هر گونه نقص یا خرابی در سیستم مشاهده شود، باید بلافاصله تعمیرات لازم صورت گیرد تا ایمنی و امنیت حفظ شود.
وقتی یک سیستم اعلام حریق فعال می شود چه مراحلی اتفاق می‌افتد؟
سیستم اعلام حریق صنعتی چیست؟
سیستم اعلام حریق صنعتی یک سیستم ایمنی است که برای تشخیص و هشدار دادن به کارکنان و کسانی که در محیط‌های صنعتی فعالیت دارند، در مورد وجود حریق هشدار می‌دهد. این سیستم شامل اجزا و دستگاه‌های مختلفی است که باعث تشخیص زودهنگام، هشداردهی و عدم اخلال کاری در صورت بروز حریق را در کارخانجات تضمین می‌کنند.
لازم به ذکر است سیستم‌های اعلام حریق صنعتی در مواردی از جمله ضرورت استفاده، اجزای تشکیل‌دهنده، نصب و راهاندازی و نگهداری و بازرسی در شرایطی تقریباً مشابه با دیگر سیستم‌های اعلام حریق، خانگی قرار دارند. به عنوان مثال برای نصب و راهاندازی این سیستم‌ها نیز ابتدا باید شرایط محیطی سنجیده شود و سپس اقدامات لازم برای سیم‌کشی و نصب صورت گیرد.
ویژگی تجهیزات اعلام حریق صنعتی
سیستم‌های اعلام حریق مورد استفاده در مصارف صنعتی نیاز به دقت، سرعت و عملکرد بسیار بالا دارند. منظور از مصارف صنعتی، شامل محیط‌هایی با شرایط خاص و پیچیده است. برخی از ویژگی‌های سیستم‌های اعلام حریق در مصارف صنعتی عبارتند از:
- دقت بالا: سیستم‌های اعلام حریق صنعتی معمولاً دارای سنسورها و تجهیزاتی با دقت بالا برای تشخیص حریق و نشانه‌های آن هستند.
- مقاومت در برابر شرایط سخت: سیستم‌های اعلام حریق صنعتی معمولاً مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت مانند دماهای بالا یا پایین، گرد و غبار، شوک و ارتعاشات و حتی مواد شیمیایی خطرناک هستند.
- سیستم‌های آدرس‌پذیر: در برخی از مواقع، نیاز به اتصال سیستم اعلام حریق به سیستم‌های دیگر در محیط صنعتی وجود دارد. این سیستم‌ها باید قابلیت آدرس‌پذیری داشته باشند تا بتوانند اطلاعات به سایر تجهیزات ارسال کنند.
- هوشمندی: برخی از سیستم‌های اعلام حریق صنعتی با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و شبکه‌های متصل به اینترنت (IoT) هوشمندتر می‌شوند. این سیستم‌ها می‌توانند داده‌ها را جمع‌آوری کرده و تحلیل کنند.
در کل، سیستم‌های اعلام حریق صنعتی برای محیط‌های صنعتی با شرایط ویژه طراحی شده‌اند تا ایمنی و حفاظت از افراد و دارایی‌ها را به حداکثر برسانند.
نتیجه‌گیری
سیستم اعلام حریق یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های ایمنی در ساختمان‌های مسکونی، مراکز تجاری و صنعتی است. این سیستم با شناسایی سریع حریق و اطلاع رسانی هوشمندانه می‌تواند در جلوگیری از وقوع حریق و حفاظت از جان و دارایی ها نقش حیاتی ایفا کند. سیستم‌های پیشرفته اعلام حریق با استفاده از فناوری‌های نوین، از قابلیت تشخیص دقیق‌تر و ارسال اطلاعات به صورت خودکار برخوردار هستند.
آداک فرایند سپهر پیشرو در زمینه واردات سیستم‌های اعلام حریق صنعتی از بهترین و معتبرترین برندهای اروپایی است. این شرکت با تمرکز بر ارتقاء ایمنی و کیفیت در صنعت اعلام حریق، راهکارهایی مطمئن و کارآمد را به مشتریان خود پیشنهاد می‌دهد. محصولات این شرکت شامل سنسورهای حریق، دتکتورهای گاز، پنل‌های کنترلی و سایر تجهیزات مرتبط با سیستم اعلام حریق می‌شوند. تمامی تجهیزات عرضه شده در این شرکت از آخرین فناوری های جهانی، دارای تاییدیه و استانداردهای ایمنی، خدمات پس از فروش، کیفیت بالا و عمر بالا ارائه می‌شود.
