در دل بیابانهای سوزان، روی دشتهای گسترده و حتی بر فراز پشتبام خانهها، جایی که خورشید بیامان میتابد، نیرویی بیصدا و قدرتمند در حال شکلگیری است: نیروگاههای خورشیدی (Solar Power Plants). این سازههای مدرن و آیندهنگر، امروز بهعنوان نماد امید به دنیایی پاکتر شناخته میشوند. با هزاران پنل خورشیدی و باتریهای غولپیکر که شب و روز در حال تولید و ذخیرهسازی انرژیاند، همهچیز در نگاه اول بینقص و بیخطر به نظر میرسد. اما پشت این ظاهر درخشان، یک تهدید خاموش پنهان شده است: گاز هیدروژن (H₂).
گازی که هنگام شارژ و دشارژ باتریها تولید میشود و اگر نادیده گرفته شود، ممکن است تنها با یک جرقه کوچک، فاجعهای بزرگ بهوجود آورد. باورش سخت است، اما حتی در دل این انرژی پاک و ایمن هم احتمال وقوع خطرهای جدی وجود دارد — اگر بیتوجه از کنارش بگذریم.
در این مقاله از آداک فرآیند سپهر با زبانی ساده و دقیق توضیح میدهیم که چرا نصب دتکتور گاز هیدروژن در نیروگاههای خورشیدی، نه یک پیشنهاد اختیاری، بلکه یک الزام حیاتی برای حفظ جان انسانها و محافظت از سرمایههاست. با ما همراه باشید تا این تهدید پنهان را بهتر بشناسید و با راهکارهای عملی مقابله با آن آشنا شوید.
منشأ تولید گاز هیدروژن در باتریها
در بسیاری از باتریهای صنعتی که در نیروگاههای خورشیدی برای ذخیرهسازی انرژی به کار میروند، از جمله باتریهای اسید-سربی (Lead-Acid)، نیکل-کادمیوم (Ni-Cd) و حتی برخی باتریهای لیتیوم-یون تولید گاز هیدروژن (H₂) یکی از پدیدههای طبیعی و اجتنابناپذیر در طول فرآیند شارژ و دشارژ است. این مسئله بهویژه زمانی تشدید میشود که باتریها بیشازحد شارژ شوند (Over-charge) یا در شرایط گرمایی شدید قرار گیرند.
در باتریهای اسید-سربی، الکترولیت اصلی محلولی از آب و اسید سولفوریک است. هنگامی که شارژ بیشازحد رخ میدهد، فرآیند الکترولیز آب آغاز میشود و مولکولهای H₂O در اثر واکنشهای الکتروشیمیایی، به گاز هیدروژن (H₂) و اکسیژن (O₂) تجزیه میشوند. این گازها، بهویژه هیدروژن، بسیار سبک، فرار و به شدت قابل اشتعال هستند؛ بنابراین در صورت عدم تهویه مناسب یا تجمع در فضاهای بسته، احتمال انفجار بالا میرود.
نکتهای که خطر این گاز را در نیروگاههای خورشیدی جدیتر میکند، تعداد زیاد باتریها و نحوه نصب آنها در فضاهای نسبتاً بسته مانند اتاقهای باتری یا کانتینرهای ذخیرهسازی است. در چنین محیطهایی، حتی مقدار کمی نشت گاز هیدروژن میتواند بهسرعت به غلظتهای خطرناک برسد، چرا که نقطه اشتعال (Ignition Threshold) هیدروژن بسیار پایین است — تنها ۴ درصد در هوا کافیست تا خطر انفجار وجود داشته باشد.
از سوی دیگر، هیدروژن بیرنگ، بیبو و سبکتر از هواست و تمایل دارد در سقف اتاقها یا بالای فضاهای بسته جمع شود؛ بنابراین در صورت نبود شناسایی سریع، نظارت مستمر و تهویه این گاز میتواند بیصدا و نامرئی، ولی بسیار ویرانگر باشد. همین ویژگیها ضرورت استفاده از دتکتورهای تخصصی گاز هیدروژن را دوچندان میکند، بهخصوص در نیروگاههایی که بر پایداری و امنیت انرژی تمرکز دارند.
کدام خطرات پنهان امنیت نیروگاه خورشیدی را تهدید میکنند؟
با وجود پیشرفت چشمگیر در بهرهبرداری از انرژی خورشیدی، برخی نقاط ضعف اساسی در طراحی و بهرهبرداری از نیروگاههای خورشیدی هنوز هم میتوانند امنیت این سیستمها را بهخطر بیندازند. در ادامه با سه تهدید جدی اما اغلب نادیدهگرفتهشده آشنا میشوید که در صورت بیتوجهی، میتوانند آینده انرژی پاک را به چالش بکشند.
۱. تهویه ناکافی در اتاقهای باتری: تهدیدی خاموش و بالقوه انفجاری
در طراحی بسیاری از نیروگاههای خورشیدی، بهویژه نمونههای قدیمی یا کمهزینه، مسئله تهویه در اتاقهای باتری یا کانتینرهای ذخیرهسازی بهدرستی در نظر گرفته نشده است. این در حالی است که باتریهای صنعتی هنگام شارژ و دشارژ بهویژه در شرایط گرم یا Overcharge، گاز هیدروژن تولید میکنند. در فضاهای بستهای که فاقد جریان هوای مناسب هستند، این گاز بهمرور زمان در سقف اتاق تجمع مییابد.
هیدروژن با داشتن چگالی کمتر از هوا، به سمت بالا صعود کرده و در صورت عبور از غلظت انفجاری پایین خود (Lower Explosive Limit یا LEL) که تنها ۴ درصد در هوا است، به یکی از خطرناکترین گازها از نظر احتمال انفجار تبدیل میشود. عدم تهویه استاندارد میتواند حتی در غیاب جرقه آشکار، شرایط بالقوه انفجاری خطرناکی ایجاد کند که کوچکترین اختلالی، آن را به فاجعه تبدیل میکند.
۲. ترکیب خطرناک تجهیزات الکتریکی با گاز قابل اشتعال H2
یکی از اشتباهات رایج در طراحی یا بهرهبرداری از اتاقهای باتری، نصب تجهیزات برقی و الکترونیکی در همان فضایی است که احتمال نشت گاز هیدروژن وجود دارد. در این اتاقها معمولاً تجهیزاتی مانند شارژرهای صنعتی، تابلوهای برق، رلهها، ترمینالها و کابلهای فشار ضعیف نصب میشود. این تجهیزات ممکن است در اثر نوسانات الکتریکی، جرقههایی تولید کنند(حتی even بسیار کوچک) که در شرایط اشباع از گاز هیدروژن میتواند منجر به انفجار شدید شود.
برخلاف گازهای صنعتی دیگر، هیدروژن دارای دمای خوداشتغالی پایین (حدود ۵۷۰ درجه سانتیگراد) و گستره اشتعالپذیری وسیعی بین ۴ تا ۷۵ درصد در هوا است، که آن را در زمره خطرناکترین گازهای قابل اشتعال قرار میدهد. بنابراین، همجواری آن با سیستمهای الکتریکی در فضای فاقد تهویه و پایش، ترکیبی فوقالعاده خطرناک و مستعد بروز فاجعه است.
۳. نبود استانداردهای بومی و خلأ نظارتی در ایمنی گاز هیدروژن
در بسیاری از کشورها، بهویژه در مناطقی که توسعه نیروگاههای خورشیدی بهسرعت در حال گسترش است، هنوز استانداردهای محلی مشخصی برای مدیریت، پایش و تشخیص نشت گاز هیدروژن در بخش ذخیرهسازی باتریها تدوین نشده است. این خلأ قانونی و فنی، باعث شده تا بسیاری از پیمانکاران و بهرهبرداران نیروگاهها، نصب تجهیزات آشکارساز گاز یا تهویههای هوشمند را ضروری ندانند یا از آن چشمپوشی کنند.
در حالی که استانداردهایی مانند ATEX اتکس NFPA 2، IEC 60079 و IEEE 1635 در کشورهای پیشرفته بهطور شفاف بر الزام تهویه، آشکارسازی گاز و ایزولاسیون تجهیزات برقی در چنین فضاهایی تأکید دارند، نبود معادلهای داخلی یا الزامات اجرایی مشخص، نیروگاههای خورشیدی را در بسیاری از مناطق در برابر خطری خاموش، اما بالقوه مرگبار، بدون محافظ رها کرده است. این وضعیت باعث شده که نخستین نشانههای خطر، اغلب در قالب حادثه و انفجار ظاهر شوند، زمانی که دیگر برای پیشگیری دیر شده است.
عملکرد دتکتور گاز هیدروژن چگونه است؟
دتکتور گاز هیدروژن (Hydrogen Gas Detector) ابزاری بسیار حیاتی برای شناسایی سریع و دقیق نشت گاز H₂ در محیطهای صنعتی و نیروگاههای خورشیدی است. این دستگاهها بهطور معمول بر پایه دو نوع سنسور اصلی کار میکنند: سنسور الکتروشیمیایی (Electrochemical) و سنسور کاتالیستی (Catalytic Bead). سنسورهای الکتروشیمیایی برای تشخیص گازهای خاص مانند هیدروژن از طریق واکنش شیمیایی گاز با الکترولیت داخلی استفاده میکنند و با دقت بالا قادرند غلظت هیدروژن را حتی در مقادیر پایین (ppmv) اندازهگیری کنند.
از سوی دیگر، سنسورهای کاتالیستی برای تشخیص گازهای قابل اشتعال طراحی شدهاند و عملکرد آنها بر اساس اکسیداسیون گاز روی یک مهره داغ (Bead) و اندازهگیری تغییر دما انجام میشود. وقتی غلظت گاز هیدروژن در محیط از یک آستانه خطرناک مشخص فراتر میرود (معمولاً در محدوده ۱۰ تا ۲۰ درصد LEL یا همان Lower Explosive Limit)، دتکتور فوراً سیگنال هشدار صادر میکند.
این هشدار میتواند بهصورت آلارم صوتی، نوری یا ارسال سیگنال به تابلوهای کنترل مرکزی یا سیستمهای BMS (مدیریت ساختمان) باشد. برخی مدلهای پیشرفتهتر حتی میتوانند بهطور خودکار سیستم تهویه اضطراری را فعال کنند، شیرهای گاز را ببندند یا برق را در محل قطع کنند تا از وقوع حادثه جلوگیری شود. استفاده از این دتکتورها بهویژه در اتاقهای باتری، ایستگاههای شارژ، پستهای برق و مخازن ذخیرهسازی انرژی، نهتنها توصیه فنی بلکه در بسیاری از کشورها یک الزام قانونی براساس استانداردهای بینالمللی مانند IEC 60079 و NFPA 2 است.
مزایای نصب دتکتور گاز در نیروگاههای خورشیدی
نصب دتکتور گاز هیدروژن، اولین و مهمترین گام در حفظ ایمنی و تداوم عملکرد پایدار نیروگاههای خورشیدی است.
۱. شناسایی سریع نشت گاز پیش از رسیدن به سطوح خطرناک
دتکتورهای گاز هیدروژن با حساسیت بالا قادرند حتی مقادیر اندک نشت گاز را در مراحل اولیه شناسایی کنند، پیش از آنکه غلظت به آستانه انفجار برسد. این ویژگی بهویژه در نیروگاههای خورشیدی که از باتریهای صنعتی بزرگ و متعدد استفاده میشود اهمیت دارد، زیرا نشت تدریجی در محیطهای بسته مانند اتاقهای باتری میتواند در مدت کوتاهی شرایط بحرانی ایجاد کند. شناسایی سریع، به اپراتورها زمان ارزشمندی برای واکنش مناسب میدهد و از بروز شرایط اضطراری جلوگیری میکند.
۲. صدور هشدارهای چندمرحلهای برای اطلاعرسانی فوری
دتکتورهای هیدروژن مجهز به هشدارهای صوتی و نوری هستند که در صورت عبور غلظت گاز از سطوح تعریفشده، فوراً فعال میشوند. هشدار صوتی با آژیر بلند و هشدار نوری با فلشهای چشمکزن، بهگونهای طراحی شدهاند که حتی در محیطهای پر سروصدا یا در شرایط نور کم، فوراً توجه پرسنل را جلب کنند. برخی مدلها از سیستم هشدار چندسطحی بهره میبرند؛ یعنی با توجه به میزان افزایش غلظت گاز، هشدارها با شدت و اولویتهای متفاوتی فعال میشوند.
۳. قابلیت اتصال به سیستمهای مانیتورینگ و کنترل از راه دور (SCADA)
یکی از مهمترین مزایای دتکتورهای صنعتی، امکان اتصال مستقیم آنها به سامانههای مانیتورینگ مرکزی مانند SCADA یا سیستمهای مدیریت هوشمند نیروگاه است. این اتصال باعث میشود اطلاعات مربوط به سطح گاز، وضعیت آلارمها، و زمانهای هشدار در لحظه ثبت و تحلیل شوند. در این حالت، اپراتورها میتوانند از راه دور نیز وضعیت ایمنی را بررسی کرده و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی فوری انجام دهند، حتی بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل.
۴. فعالسازی خودکار فن تهویه یا قطع برق اضطراری
در بسیاری از نیروگاههای حرفهای، دتکتور گاز به سیستمهای کنترلی فعال متصل است. به محض تشخیص افزایش غلظت هیدروژن، سیستم میتواند بهطور خودکار فنهای تهویه اضطراری را روشن کند تا گاز انباشتهشده تخلیه شود. در صورت افزایش بیشتر غلظت، دتکتور میتواند به سیستم برق فرمان دهد تا بخشهای حساس خاموش شوند. این نوع واکنش اتوماتیک، مخصوصاً در زمانهایی که اپراتور حضور ندارد یا سرعت واکنش دستی پایین است، میتواند از وقوع حادثه جلوگیری کند.
۵. حفاظت از جان انسانها و جلوگیری از خسارات مالی سنگین
در نهایت، مهمترین مزیت راهاندازی دتکتور گاز در نیروگاههای خورشیدی، محافظت از جان پرسنل و تجهیزات حیاتی نیروگاه است. نشت کنترلنشده هیدروژن نهتنها میتواند باعث انفجار و تخریب فیزیکی شود، بلکه قطعی برق، از بین رفتن تجهیزات گرانقیمت، آتشسوزی و توقف تولید انرژی را نیز در پی دارد. این خسارات میتوانند برای یک مجموعه صنعتی، میلیونها تومان هزینه در بر داشته باشند. بنابراین، یک دتکتور کوچک و هوشمند، در عمل سپری است در برابر فاجعهای بزرگ.
محل نصب بهینه دتکتور گاز هیدروژن
یکی از مهمترین عوامل در اثربخشی دتکتورهای گاز هیدروژن، محل صحیح نصب آنهاست. از آنجایی که هیدروژن گازی بسیار سبکتر از هواست (چگالی آن حدود ۱۴ برابر کمتر از هوا است)، در صورت نشت، بهسرعت به سمت بالا حرکت کرده و در نزدیکی سقف فضاهای بسته مانند اتاقهای باتری یا کانتینرهای ذخیره انرژی تجمع پیدا میکند.
به همین دلیل، دتکتورهای هیدروژن باید در بالاترین نقاط ممکن و در مجاورت سقف نصب شوند تا بتوانند تجمع گاز را بهموقع شناسایی کنند. موقعیت نصب باید طوری باشد که جریان هوای محیط باعث انحراف یا رقیق شدن گاز در نزدیکی سنسور نشود؛ بنابراین، نقاطی که تهویه شدید یا جریان مستقیم هوا دارند، برای نصب دتکتور مناسب نیستند.
در فضاهای بزرگ یا اتاقهایی با ابعاد زیاد، نصب تنها یک دتکتور کافی نیست؛ زیرا گاز هیدروژن ممکن است بهصورت موضعی و در نقاط خاصی تجمع پیدا کند. به همین دلیل، توصیه میشود در چنین محیطهایی از چندین دتکتور استفاده شود و آنها در فواصل مناسب از یکدیگر و در بخشهای استراتژیک سقف نصب شوند.
این روش امکان پوشش یکنواخت کل فضا را فراهم میکند و احتمال عدم شناسایی گاز در نقاط کور را کاهش میدهد. همچنین، اگر محیط شامل موانعی مانند تیرهای سقفی، کانالهای تهویه یا تجهیزات نصبشده باشد، باید محل نصب دتکتور بهگونهای انتخاب شود که مانعی بین منبع احتمالی نشت گاز و سنسور وجود نداشته باشد.
برخی استانداردها مانند EN 60079-29-2 نیز نصب سنسورها را در فضاهای بالا با حداقل ۳۰ سانتیمتر فاصله از سقف توصیه میکنند تا عملکرد تشخیص گاز دقیقتر شود.
انتخاب دتکتور مناسب برای نیروگاه خورشیدی
برای تضمین ایمنی، دتکتوری که در یک نیروگاه خورشیدی استفاده میشود، باید دارای ویژگیهای فنی خاص و تأییدیههای بینالمللی باشد.
۱. ویژگیهای ضروری برای دتکتور هیدروژن در محیطهای خورشیدی
در انتخاب دتکتور مناسب برای استفاده در نیروگاههای خورشیدی، توجه به چند ویژگی فنی کلیدی ضروری است. نخستین ویژگی، حساسیت بالا به گاز هیدروژن در غلظتهای پایین است. از آنجا که هیدروژن گازی بسیار سبک، بیرنگ، بیبو و با قابلیت اشتعالپذیری بالا است، دتکتور باید توانایی تشخیص دقیق نشت در مقادیر کمتر از 10 درصد LEL (حد انفجار پایین) را داشته باشد. ویژگی دوم، مقاومت در برابر دما و رطوبت محیطی است، زیرا اتاقهای باتری یا فضاهای نگهداری انرژی معمولاً تهویه ضعیف و نوسانات دمایی دارند. دتکتور انتخابشده باید بتواند در بازه دمایی حداقل -20 تا +60 درجه سانتیگراد با عملکرد پایدار کار کند.
از دیگر ویژگیهای مهم، قابلیت اتصال به سیستمهای کنترلی مدرن مانند BMS، PLC یا SCADA است تا هشدارها و دادههای سنسور بهصورت لحظهای در سیستم مرکزی ثبت و پایش شوند. همچنین، عمر مفید بالا و نیاز به کالیبراسیون آسان و دورهای، باعث کاهش هزینههای نگهداری و افزایش اطمینان عملیاتی میشود. دتکتوری که این ویژگیها را دارا باشد، میتواند بهعنوان گزینهای مطمئن در پروژههای بزرگ خورشیدی مورد استفاده قرار گیرد.
۲. رعایت الزامات ایمنی ضدانفجار: ATEX و گواهیهای بینالمللی
از آنجایی که اتاقهای باتری در نیروگاههای خورشیدی معمولاً بهعنوان محیطهای زون 1 یا زون 2 طبقهبندی میشوند، دتکتوری که در این فضا نصب میشود باید دارای تأییدیههای ضدانفجار (Explosion-proof) معتبر باشد. در اتحادیه اروپا، مقررات ATEX تعیینکنندهی الزامات ایمنی در چنین فضاهایی است. تجهیزاتی که در زون 1 یا 2 استفاده میشوند باید بر اساس استانداردهای بینالمللی مانند موارد زیر طراحی و تأیید شده باشند:
- IEC EN 60079-0: الزامات عمومی ایمنی برای تجهیزات ضدانفجار.
- IEC EN 60079-1: طراحی با محفظه ضدانفجار (Ex d) برای جلوگیری از انتشار شعله احتمالی.
- IEC EN 60079-18: ایمنی با استفاده از تکنیک Encapsulation، جهت جلوگیری از تماس گاز با مدارهای حساس.
دتکتورهایی که دارای گواهینامههایی مانند IMQ 19 ATEX 045 X و IECEx IMQ 18.0009X هستند، تحت تستهای فنی، حرارتی، فشار و انفجار قرار گرفتهاند و از نظر قابلیت اطمینان در شرایط انفجاری تأیید شدهاند. این تأییدیهها نشان میدهد که دتکتور قابلیت نصب در مناطق زون 1 و زون 2 را با اطمینان کامل دارد.
۳. II 2G Ex db IIC T5/T4 Gb
بسیاری از دتکتورهای حرفهای گاز، دارای کدی مشابه II 2G Ex db IIC T5/T4 Gb هستند که بیانگر سطح حفاظت آنها در محیطهای مستعد انفجار است:
- II: گروه تجهیزات صنعتی (غیرمعدنی)
- 2G: مناسب برای زون 1 (محیط با خطر بالای وجود گاز)
- Ex db: حفاظت با محفظه ضدانفجار (Flameproof Enclosure)
- IIC: مناسب برای گازهای بسیار خطرناک از جمله هیدروژن
- T5/T4: کلاس دمایی، یعنی حداکثر دمای سطح تجهیز نباید از 100°C یا 135°C تجاوز کند
- Gb: سطح بالای ایمنی برای تجهیزات گازی
داشتن چنین مشخصاتی، تضمین میکند که دتکتور انتخابشده توانایی عملکرد ایمن در شرایط بسیار حساس و پرریسک را دارد. در نتیجه، هنگام انتخاب دتکتور برای نیروگاههای خورشیدی، تنها برند یا قیمت نباید معیار تصمیمگیری باشد، بلکه تطابق کامل با الزامات ایمنی محیطی و عملکردی، مهمترین اولویت است.
برندهای معتبر دتکتور گاز برای نیروگاههای خورشیدی
در بازار ایران، برندهای شناختهشدهای در زمینه تولید دتکتورهای گاز صنعتی فعالیت دارند که محصولات آنها برای فضاهای حساس مانند اتاقهای باتری در نیروگاههای خورشیدی کاملاً قابل اعتماد هستند. از جمله این برندها میتوان به هانیول (Honeywell) از آمریکا، دراگر (Dräger) از آلمان، اماسای (MSA) از آمریکا و همچنین پروسنس (Prosense) از ترکیه اشاره کرد.
در حالیکه برندهای آمریکایی و آلمانی دارای محدودیتهای تأمین، تضمین اصالت، نبود قطعات و زمان تحویل طولانی، چالشهای اصلی استفاده از آنها در پروژههای مقیاس متوسط یا بزرگ در ایران هستند. در این میان، برند پروسنس به دلیل ترکیب هوشمندانهای از دقت، کیفیت اروپایی، قیمت مقرونبهصرفه و پشتیبانی مناسب، به انتخاب اول بسیاری از پیمانکاران نیروگاههای خورشیدی تبدیل شده است.
یکی از سریهای حرفهای و اقتصادی این برند، مدلهای سری PE پروسنس (PE-3612) هستند که با بهرهگیری از سنسورهای کاتالیتیک بسیار دقیق و پایدار، برای تشخیص سریع گاز هیدروژن در فضاهایی مانند زون ۱ و زون ۲ طراحی شدهاند. این دتکتورها نهتنها دارای استانداردهای بینالمللی مانند ATEX، IECEx، CE و IEC EN 60079-0، EN 60079-1 و EN 60079-18 هستند، بلکه از نظر عملکرد صنعتی نیز امکان اتصال کامل به سیستمهای BMS، PLC و SCADA را دارند.
دوام بالا در شرایط محیطی سخت، طول عمر مفید سنسورها و پشتیبانی فنی قدرتمند از جمله مزایای این سری به شمار میآیند. سری PE بهویژه برای پروژههایی طراحی شده که نیاز به پوشش ایمن، اقتصادی و قابل اعتماد در مقیاس وسیع دارند.
جالب است بدانید که صدها دستگاه از دتکتورهای سری PE پروسنس در نیروگاههای خورشیدی فعال در سراسر اروپا نصب شدهاند و روزانه در حال پایش ایمنترین نقاط این مراکز هستند. این حضور گسترده، نشاندهنده اعتماد گسترده صنعت انرژی پاک به برند پروسنس است. برندی که توانسته با حفظ کیفیت، دریافت استانداردهای بینالمللی و قیمتگذاری منطقی، به گزینهای محبوب و حرفهای در میان متخصصان حوزه ایمنی گاز تبدیل شود.
خلاصه
نیروگاههای خورشیدی با تمام ظاهر آرام و سازگار با محیطزیست خود، در بطن عملکردشان با چالشهایی روبهرو هستند که تنها از مسیر آگاهی، نظارت مستمر و استفاده از تجهیزات استاندارد میتوان آنها را مدیریت کرد. در این میان، دتکتورهای گاز هیدروژن، با وجود ظاهر ساده، یکی از مهمترین ابزارهای تضمین ایمنی محسوب میشوند و نقشی کلیدی در حفاظت از جان افراد، جلوگیری از خسارات صنعتی و حفظ پایداری تولید انرژی ایفا میکنند.
اما انتخاب یک دتکتور صرفاً به حساسیت سنسور محدود نمیشود؛ بلکه باید با شرایط محیطی سازگار باشد، تأییدیههای بینالمللی را دارا بوده و توانایی اتصال به سیستمهای هوشمند کنترلی مانند BMS یا SCADA را داشته باشد. تجربه موفق در نیروگاههای اروپایی نشان داده که استفاده از برندهایی مانند پروسنس، علاوه بر کاهش هزینهها، ایمنی پروژه را نیز بهطور چشمگیری ارتقاء میبخشد. اکنون زمان آن فرا رسیده که همانطور که برای تولید پایدار انرژی برنامهریزی میکنیم، ایمنی و پیشگیری از خطرات خاموش را نیز بهعنوان بخشی جداییناپذیر از طراحی و بهرهبرداری نیروگاهها در نظر بگیریم.
شرکت آداک فرآیند سپهر نماینده رسمی و انحصاری برند پروسنس (Prosense) در ایران، با شبکه گسترده فروش در سراسر کشور، خدمات مشاوره تخصصی، پشتیبانی ۷ روز هفته، گارانتی ۱۲ ماهه و خدمات نصب و راهاندازی در محل، آماده تأمین و اجرای پروژههای ایمنسازی نیروگاههای خورشیدی با دتکتورهای استاندارد اروپایی میباشد.
سوالات متداول (FAQ)
آیا ایمنی در نیروگاههای خورشیدی هم به اندازه صنایع سنگین اهمیت دارد؟
قطعاً بله؛ چون وجود باتریهای صنعتی و احتمال نشت گاز هیدروژن در این نیروگاهها، ریسک انفجار را بهشدت بالا میبرد و ایمنی باید به همان اندازه جدی گرفته شود که در پالایشگاهها یا تأسیسات نفت و گاز رعایت میشود.
در یک نیروگاه خورشیدی، چه نوع دتکتوری باید نصب شود؟
بله، چون باتریهای صنعتی در فرآیند شارژ گاز هیدروژن H2 تولید میکنند که بیرنگ، بیبو و بسیار قابلانفجار است؛ نشت کنترلنشدهی آن میتواند منجر به حادثه شود.
چرا وجود دتکتور گاز هیدروژن در نیروگاه خورشیدی ضروری است؟
چون تجمع بیصدای گاز هیدروژن در اتاقهای باتری میتواند بدون هیچ نشانهای، تنها با یک جرقه کوچک به انفجاری ویرانگر منجر شود؛ دتکتور تنها راه تشخیص زودهنگام این خطر پنهان است.
دتکتور گاز هیدروژن باید در کجای نیروگاه نصب شود؟
نصب باید در نزدیکی سقف اتاق باتری یا فضای بالایی کانتینرها انجام شود، چون هیدروژن سبکتر از هواست و در بالا تجمع میکند؛ تهویه و عدم جریان مستقیم هوا هم باید در نظر گرفته شود.
چه ویژگیهایی در انتخاب دتکتور گاز برای نیروگاه اهمیت دارد؟
دتکتور باید حساسیت بالایی به گاز هیدروژن، مقاومت در برابر گرما و رطوبت، و امکان اتصال به سیستمهایی مثل BMS و SCADA داشته باشد. همچنین داشتن گواهیهای ATEX، IMQ و قابلیت نصب در زون 1 و 2 برای ایمنی در برابر خطر انفجار کاملاً ضروری است.
کدام برند برای استفاده در نیروگاههای خورشیدی مناسبتر است؟
برند پروسنس (Prosense) ترکیه با سریهای PE و P به دلیل کیفیت بالا، قیمت مناسب، پشتیبانی فنی و داشتن تأییدیههای بینالمللی، یکی از بهترین گزینهها در ایران و اروپا است.