دتکتور گاز چیست؟ انواع، کاربرد‌ها، اهمیت و لیست قیمت خرید

دتکتور گازی چیست؟

دتکتور گاز (Gas detector) دستگاه الکترونیکی است که برای تشخیص و اندازه‌گیری گازهای سمی، انفجاری و اشتعالی موجود در جو یک محیط، کاربرد دارد. این وسیله غلظت گازهای موجود در یک منطقه را پایش می‌کند و در صورتی که غلظت گاز به سطح خطرناک برسد، هشدار داده و ایمنی آن جو حفظ می‌شود.

دتکتور گاز با نام‌های دیگری همچون: نشت‌یاب، ردیاب و آشکارساز گازی نیز شناخته می‌شود. آشکارسازهای گازی تجهیزاتی بسیار حساس هستند؛ چون گازهایی که قصد اندازه‌گیری غلظت آن‌ها را در محیط داریم، از جنبه‌های مختلفی مانند اشتعالی، انفجاری و یا سمی بودن بسیار خطرناک هستند.

آداک فرایند سپهر نماینده رسمی پروسنس در ایران با ضمانت کیفیت، گارانتی اصلی و خدمات پس از فروش با بیش از یک دهه فعالیت مستمر آماده ارائه مشاوره نصب و راه اندازی انواع دتکتور گاز به شما مشتریان عزیز است.

اقسام دتکتور گازی

دتکتور های گاز در انواع ثابت و قابل حمل به بازار عرضه می‌شوند که در ادامه به شرح هرکدام می‌پردازیم:

دتکتور گاز صنعتی ثابت (Fixed Gas Detector)

دتکتور گاز ثابت Fixed gas detector تجهیز فوق العاده دقیقی است، برای شناسایی و تشخیص مقدار گاز در مناطق صنعتی و محیط های خطرناک انفجاری. همانطور که می‌دانید برای هر گازی غلظت مشخصی برای حد های انفجاری یا خفه‌کنندگی وجود دارد. از این رو دتکتور ها به ما کمک می‌کنند نشت غیرعادی یا خطرناک گاز را در جو یا منطقه خاص، قبل از وقوع حادثه جبران ناپذیر شناسایی کرد، تا اقدامات موثری در جهت کاهش خطرات جانی و مالی انجام دهیم. دتکتور ثابت نیز به انواع ثابت صنعتی و ثابت مسکونی و تجاری (خانگی یا شهری) دسته بندی می‌شود.

در هنگام نصب و راه‌اندازی آشکار ساز، می‌توانید پارامتر های مهمی را بر اساس گاز مدنظرتان وارد کنید تا در مواقع خطر احتمالی، دتکتور بصورت اتوماتیک هشدار داده، خطوط انتقال گاز را برای ایجاد ایمنی ببندد و یا فن هواکشی را به کار بیندازد. در برخی از مدلها، دتکتور گازی مجهز به نمایشگر است، تا امکان نمایش مقادیر غلظت گاز، بصورت نمایش عددی نیز در کنار تجهیز فراهم شود. برخلاف آشکارسازهای قابل حمل، نشت یاب ثابت کل منطقه را به صورت مداوم تحت پایش قرار می‌دهد.

در سطح جهانی، استفاده از دتکتورهای گاز ثابت و پرتابل بسته به نیازهای صنایع مختلف متفاوت است. بر اساس داده‌های موجود، دتکتورهای گاز ثابت حدود 70 تا 80 درصد از کاربردهای نظارت بر گازها را به خود اختصاص می‌دهند، به‌ویژه در صنایعی که نیاز به نظارت مداوم و 24 ساعته بر مناطق بزرگ و پرخطر دارند. این دتکتورها در کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها، و انبارهای گاز به طور گسترده استفاده می‌شوند و برای اطمینان از ایمنی عمومی محیط و شناسایی نشتی‌ها بسیار مؤثر هستند. به طور کلی، این ارقام به‌عنوان یک مرجع تقریبی برای تفکیک بین دتکتورهای ثابت و پرتابل در سطح جهانی قابل استفاده هستند.

در ادامه، جدولی جامع ارائه شده است که درصد استفاده جهانی از هر کدام از این دتکتورها را به همراه اطلاعاتی در مورد ویژگی‌ها، کاربردهای اصلی، و مزایا و معایب آن‌ها به تفصیل شرح می‌دهد. این جدول به شما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری تصمیم‌گیری کنید که کدام نوع دتکتور برای نیازهای خاص شما مناسب‌تر است.

آداک سپهر نماینده رسمی پروسنس در ایران

آداک فرآیند سپهر نماینده رسمی دتکتور گاز پروسنس در ایران

آداک فرآیند سپهر از سال 1398 همکاری خود را با پروسنس ترکیه به صورت رسمی آغاز کرد، و دوره های جامع، تکنیکال و فنی کلیه دتکتور ها و کنترل پنل های آن شرکت را اخذ کرد. این شرکت با ارائه بیش از هزاران مورد مشاوره فنی، و فروش تجهیزات تشخیص گاز برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و نیروگاهی که به عنوان شریان اقتصادی ایران عزیزمان هست.

همانگونه که مطلع هستید صنایع نیروگاهی و نفت و گاز و فولاد از حساسیت ویژه ای برخوردار است که هر برند و هر دستگاهی در این شرکت ها قابل نیستند.

دتکتور پرتابل یا قابل حمل

دتکتور پرتابل Portable gas detector دستگاهی قابل حملی است که برای تشخیص نشت گازها استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها در مواردی که نیاز به تشخیص سریع انواع گازها و ذرات خطرناک و مضر در هوای محیط باشد، بسیار کاربرد دارند. دتکتور پرتابل یا ردیاب گازی قابل حمل برای حفاظت کارگران و پرسنل شاغل در محیط های خطرناک و آلوده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این تجهیزات بر روی لباس پرسنل نصب می‌شوند تا در صورت وجود گازهای سمی یا انفجاری موجود در محیط، به افراد هشدار داده تا آنها را از مقدار غلظت گاز آگاه سازند. حتی دتکتور های پرتابل برای بررسی دوره‌ای محیط از لحاظ میزان غلظت یک گاز بخصوص نیز کاربرد دارند.

دتکتور پرتابل می‌تواند برای شناسایی گازهای خطرناک مانند گازهای سمی، گازهای قابل اشتعال و انواع ذرات آلوده استفاده شوند. این دستگاه دارای سنسورهایی هستند که با تغییرات میدان الکتریکی، نوری یا شیمیایی در حضور گازها و ذرات، حساس شده و بصورت هشدار صوتی یا نوری وجود این ذرات و گازها را اعلام می‌کنند. دتکتور های پرتابل می‌توانند در محیط‌های مختلفی مانند کارخانجات، معادن، تأسیسات صنعتی، ساختمان‌ها، آزمایشگاه‌ها و حتی در طبیعت و فضاهای باز مورد استفاده قرار بگیرند. آن‌ها کم‌حجم و قابل حمل بوده و به راحتی می‌توانند در کیف یا جیب حمل شوند.

هرچند که دتکتور‌‌‌های پرتابل می‌توانند به عنوان ابزارهای مفیدی برای تشخیص خطرات محیطی مورد استفاده قرار گیرند، اما برای کاربردهای حرفه‌ای و اندازه‌گیری دقیق‌تر ممکن است نیاز به دستگاه‌هایی (دتکتور ثابت) با قابلیت‌های پیشرفته‌تر و معیارهای دقیق‌تر است.

قبل از خرید دتکتور پرتابل، نیازمندی‌ها و الزامات خاص خود را مشخص کنید. به عنوان مثال، ممکن است به دتکتوری با قابلیت شناسایی یک گاز خاص یا چندین گاز نیاز داشته باشید. همچنین ممکن است قابلیت‌هایی مثل ضد آب بودن، مقاومت در برابر ضربه و لرزش، صفحه نمایش قابل خواندن، قابلیت ذخیره داده‌ها و غیره برای شما مهم باشند.

پس از تعیین نیازمندی‌های خود، بهتر است تحقیقات و بررسی‌های لازم را انجام دهید. بررسی نظرات کاربران، مقایسه قیمت‌ها و ویژگی‌ها، مشاوره با کارشناسان و متخصصان همگی می‌توانند به شما کمک کنند تا دستگاه مناسبی را انتخاب کنید.

همچنین، در مورد خدمات پس از فروش و ضمانت‌نامه‌ها نیز اطلاعات کافی کسب کنید. اطمینان حاصل کنید که تامین‌کننده توانایی پشتیبانی فنی و تعمیرات را دارد و در صورت نیاز به خدمات پس از فروش، به شما کمک خواهد کرد. لازم به ذکر است دستگاه‌های پرتابل در طول زمان نیاز به کالیبراسیون و تعمیرات دوره‌ای دارند.

دتکتور خانگی یا شهری

نشت یاب گاز خانگی یا Smoke detectors بیشتر جزو تجهیزات کنترل حریق (آتش نشانی) به شمار می‌روند که می‌توانند گاز شهری و طبیعی، منوکسید کربن و کمبود اکسیژن را تشخیص دهند؛ در حالی که در آشکارساز های صنعتی می‌توانند علاوه بر این موارد، طیف بسیار گسترده‌ای از گازها را تشخیص دهد مانند: کلر، آمونیاک، اتان، پروپان، بوتان. طبق استاندارد NFPA-72 و 5839 BS استفاده از آشکار ساز گاز خانگی به خاطر ضرورت حفظ ایمنی الزامی است. همچنین برای هر منطقه نیاز به دستگاه تشخیص خاصی است مثلا: برای آشپزخانه از نشت یاب گاز طبیعی، آتش و دود استفاده می‌شود.

آشکارسازهای دود سنتی برای هشدار دادن به افراد داخل خانه از آتش سوزی طراحی شده‌اند تا همه بتوانند در مواقع ضروری از خانه خارج شوند. اما دستگاه‌های تشخیص حریق و دود هوشمند می‌توانند به تشخیص آتش‌سوزی در خانه شما کمک کنند و با اطلاع‌رسانی زودتر از طریق گوشی هوشمند به شما یا آتش نشانی آسیب‌ها را به حداقل برسانند.

کاربردهای دتکتور گاز

اکثر صنایعی که بتوانید تصور کنید، از صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، آرد و غلات گرفته تا تولید مواد شیمیایی، به دتکتور نیاز دارند. هدف استفاده از دتکتور های صنعتی، بسیار گسترده است. مثلا پروپان یک گاز شدیدا اشتعال زاست و به همین علت، از دتکتور گازی برای شناسایی و جلوگیری از انفجارهای احتمالی استفاده می‌شود. در مقابل، گاز کلر بسیار خورنده، چسبناک و سمی بوده و از دتکتور کلر برای پیشگیری و تشخیص بسیار زودهنگام نشت احتمالی آن در صنایع شیمیایی استفاده می‌شود.

صنایع آرد و نان نیز معمولا برای کنترل انتشار برابر فسفین در سیلوها، از دتکتور گاز فسفین استفاده می‌کنند. این‌ها تنها مثال‌هایی محدود برای کاربرد گسترده از این نوع تجهیزات در صنعت هستند. با توجه به افزایش استفاده گازها در بسیاری از صنایع، ضرورت رعایت ایمنی در مورد خطرات ناشی از گازها الزامی است. برای کنترل این خطرات الزاما بایستی از سیستم های تشخیص گاز استفاده شود. سیستم تشخیص گاز باید بتواند تمام خطرات احتمالی را شناسایی کرده و به موقع هشدار دهد تا اقدامات لازم در جهت حذف آن، از محیط انتشار، انجام شود.

دلایل و اهمیت‌ استفاده از دتکتور گاز

• یکی از مهم‌ترین اهداف این دستگاه‌ها، حفظ ایمنی افراد است. گازهای سمی مانند دی‌اکسید کربن (CO)، جان میلیون ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. به کمک این دستگاه، می‌توان این گازها را تشخیص داد و هشدار داد تا اقدامات لازم برای خروج افراد از محل انجام شود.
• در برخی محیط‌ها، احتمال وقوع انفجار به دلیل وجود گازهای قابل اشتعال وجود دارد. به عنوان مثال دتکتور‌‌‌های گازی موجود در در صنایع نفت و گاز، کارخانجات شیمیایی و نیروگاه ها به‌طور معمول قادر به تشخیص گازهای قابل اشتعال مانند متان، پروپان، بوتان و هیدروژن هستند و در صورت تشخیص غلظت بالا، اقدامات لازم برای جلوگیری از انفجار را آغاز می‌کنند.
• دتکتور‌‌‌‌های گازی به سیستم هشداردهی مجهز شده‌اند که در صورت تشخیص گاز خطرناک، هشداری به شکل صوتی یا فلاشری صادر می‌کنند.
• با استفاده از وسیله، می‌توان خسارات احتمالی وارده به افراد و تجهیزات را کاهش داد. با تشخیص زودهنگام گازهای خطرناک، اقدامات لازم می‌توانند انجام شوند تا خسارت‌های احتمالی به حداقل برسند.

به طور کلی، استفاده از دتکتور گاز در محیط‌هایی که احتمال وجود گازهای سمی، قابل اشتعال یا انفجاری وجود دارد، بسیار حیاتی است.

اجزای دتکتور گازی

در تصویر زیر اجزای مختلف دتکتور گاز را مشاهده می‌کنید:

• سنسور وظیفه جمع‌آوری و تشخیص گازهای محیطی را دارد
• بدنه دتکتور برای محافظت سنسور در برابر ضربه و ورود گرد و غبار به داخل لوله حسگر تعبیه شده است و عموما از جنس استیل است؛ البته با درجه حفاظت IP65 و IP66
• جعبه تقسیمی که بورد الکترونیکی و رله بورد دتکتور داخل آن قرار می‌گیرد هاوزینگ نام دارد
• رله بردها اغلب بصورت 3 کنتاکت هستند (2 رله برای آلارم و 1 رله برای فالت)
• مجهز بودن دتکتور به نمایشگر، توسط خریدار قابل انتخاب است
• ورودی کابل عمدتا بصورت گلند بوده و حتی در برخی موارد خود گلند نیز تاییدیه ضدانفجار را دارد.

اساس و نحوه کار دتکتور گاز

اساس کار دتکتور گاز به این صورت است که دستگاه با استفاده از سنسورهای حساس به گاز، تغییرات شیمیایی و فیزیکی را که به دلیل حضور گاز در محیط ایجاد می‌شود، تشخیص می‌دهد و با ارسال سیگنال به دستگاه کنترلی اعلام خطر می‌کند. در واقع، دتکتور‌ حساس به گاز هستند و با تشخیص تغییراتی در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سنسور خود، به عنوان واکنش‌گر عمل می‌کنند.

این تغییرات می‌توانند شامل تغییر در ولتاژ، جریان الکتریکی، دما، نور و یا دیگر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سنسور باشند. سپس دستگاه با تحلیل این تغییرات، نوع گاز و مقدار آن را تشخیص می‌دهد و در صورت وجود گاز خطرناک، اعلام خطر می‌کند.

از دیگر قابلیت‌های این دستگاه، تشخیص سطح خطر گاز و ارسال آلارم به دستگاه کنترلی است. این تجهیزات قابلیت هشداردهی در مواقع اضطراری و اخلالات در واحد های فرآوری، ذخیره‌سازی و خطوط انتقال گاز را نیز دارند. علاوه بر آن، در محیط‌هایی که احتمال وجود حوادثی همچون انفجار وجود دارد، مانند معادن، تأسیسات نفت و گاز نیز استفاده می‌شود.

به همین علت، دتکتور‌‌‌های گاز از جمله ابزارهای اصلی در پیشگیری از حوادث انفجاری محسوب می‌شوند و در صورت شناسایی گاز قابل انفجار، فورا هشدار می‌دهند. در کل، دتکتور گاز با تشخیص سریع و دقیق گازهای خطرناک، در حفظ ایمنی و جلوگیری از وقوع حوادث مهم و حیاتی همچون انفجار، خسارت‌های جانی و مالی و آلودگی محیط زیست، نقشی اساسی و حیاتی دارند.

انواع سنسور دتکتور گاز

در این بخش با انواع سنسورهای آشکارسازهای گازی آشنا می‌شوید:

• مادون قرمز IR
• نیمه هادی
• الکتروشیمیایی
• کاتالیزوری
• پلیستور یا پلیستری (با استفاده از دو سنسور کاتالیزوری)
• اکسید فلزی (بیشتر در آشکار سازهای گاز شهری و خانگی)

انواع خروجی‌ها و قابلیت وصل شدن به شبکه‌های صنعتی

دتکتور‌‌های گازی خروجی‌های متنوعی دارند که عمده‌ترین آنها موارد زیر هستند:

• سیگنال خروجی دتکتور گاز معمولا به صورت جریانی 4 الی 20 میلی آمپر (سیگنال استاندارد)، 3 و 2 سیم
• سیگنال آنالوگ 0 الی 10 ولت
• رله برد یا خروجی دیجیتالی (برای آلارم ها و اخطار)
• قابلیت اتصال به شبکه‌های صنعتی از قبیل هارت (HART)، مدباس (MODBUS) و چندین پروتکل دیگر بصورت چندسیمه

نحوه نصب دتکتور گازی

• قبل از نصب، حتما کتابچه راهنمای ردیاب گازی را مطالعه فرمایید.
• مناسب‌ترین محل برای تشخیص گازهای سبکتر از اکسیژن، ارتفاع بالا است.
• حتما دتکتور را در نزدیکی محل‌هایی قرار دهید که احتمال انتشار گاز در آنجا بیشتر است؛ مثلا نزدیک لوله‌های انتقال و محل‌های جوشکاری‌شده، شیرها و اتصالات
• مناسب‌ترین مکان برای نصب دتکتور گاز جهت تشخیص گازهای سنگین در ارتفاع پایین است.

راهنمای خرید دتکتور گاز

در هنگام خرید دتکتور گاز مواردی وجود دارند که باید آن‌ها را در نظر بگیرید و با توجه به آن‌ها خریدتان را انجام دهید. تنها در این صورت خریدی مطمئن و مفید را تجربه خواهید کرد. مهم‌ترین نکاتی که باید در نظر داشته باشید، عبارتند از:

• بررسی کنید که دتکتور گاز مورد نظر برای تشخیص چه نوع گازهایی مثل گاز طبیعی (متان)، گاز پروپان و بوتان یا گاز دیگری طراحی شده است. مطمئن شوید که دتکتور قابلیت تشخیص گاز مورد نیاز شما را دارد
• دتکتور‌های گاز با حساسیت‌های مختلفی تولید می‌شوند. بسته به نیاز خود، دتکتوری را انتخاب کنید که قادر به تشخیص هرگونه تغییرات کمی در غلظت گاز باشد و هشدار مربوطه را به شما ارائه دهد
• برخی از دتکتور‌ها توانایی هشدار دادن به شما را به صورت صوتی، فلشری و یا هر دو را دارند. از قابلیت هشداردهی دتکتور اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که طریقه هشداردهی برای شما مناسب است
• بعضی از دتکتور‌های گازی قابلیت‌های اضافی مانند تشخیص دود، حرارت و یا کربن مونوکسید را نیز دارا هستند. اگر نیاز دارید، دتکتوری را انتخاب کنید که این گزینه‌ها را نیز داشته باشد
• در هنگام خرید این دستگاه، مطمئن شوید که محصول انتخابی دارای گواهینامه‌ها و استانداردهای لازم برای اطمینان از کیفیت و عملکرد صحیح است
• قیمت و تولید کننده دتکتور نیز مسائل مهمی هستند که باید به آن‌ها توجه کنید. مقایسه قیمت‌ها و بررسی برندهای مختلف می‌تواند به شما در خرید دتکتور گاز مناسب کمک کند

مهمترین نکته این است که دتکتور گاز را از مراکز معتبر و با اعتماد خریداری کنید تا از کیفیت و صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنید. با با آداک فرایند سپهر تماس بگیرید تا مشاوره رایگان و تخصصی درباره تهیه انواع دتکتور‌های گازی را دریافت کنید.

قیمت دتکتور گاز

محدوده قیمت سری‌های مختلف دتکتور های گازی پروسنس از 300 یورو تا 2500 یورو متغییر است که با توجه به عملکرد فوق العاده و دارا بودن انواع گواهینامه‌ها، استانداردها و تاییدیه‌های معتبر جهانی در هر سری از دتکتور‌ها، تقریباً به رقیب بی‌بدیل برای دیگر برندهای معتبر در ایران تبدیل شده است. انتخاب دتکتور مناسب با توجه به محل نصب، نوع گاز و نوع سنسور می‌تواند عمر مفید آن را بیشتر و هزینه را کمتر کند.

قیمت دقیق دتکتور گازی برحسب پارامترهای مقابل محاسبه می‌شود: داشتن نمایشگر، نوع سنسور، نوع گاز و تعداد گازهای قابل سنجش، کمپانی تولید کننده و برند، استاندارد و گواهینامه‌های ضد انفجاری و درجه حفاظت (IP). علاوه بر این‌ها، قیمت دتکتور با سنسور PID که بیشتر برای آشکارساز های VOC مورد استفاده قرار می‌گیرد، گرانتر است. بعد از آن هم به ترتیب دتکتور با سنسور اینفراردی، الکتروشیمیایی، پلیستری و کاتالیزوری از بایت قیمت در رده‌های بعدی قرار دارند.

در زیر لیست قیمت دتکتور برخی از گازها آورده شده است:

• قیمت دتکتور گاز مایع P-3012PE LPG Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 20.936.000 تومان
• قیمت دتکتور متان P-3112PE Methane Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 21.936.000 تومان
• P-3212PE Petrol Vapour Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 20.330.000 تومان
• قیمت دتکتور نرمال بوتان P-3312PE n-Butane Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 20.936.000 تومان
• قیمت دتکتور پروپان P-3412PE Propane Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 20.904.000 تومان
• قیمت دتکتور گاز هیدروژن P-3612PE Hydrogen Gas Detector, 0-100 %LEL برابر است با 20.366.000 تومان

دتکتور‌های پروسنس می‌توانند با بالاترین امنیت در زون‌های طبقه‌بندی‌شده اتکس نصب شده و مورد استفاده قرار گیرند. کد استاندارد اخذ شده برای هر یک از سری‌های پروسنس کمی تفاوت دارد؛ اما به طور کلی تجهیزات صنعتی این برند تحت کتگوری 2 اتکس دسته‌بندی شده و کاملا ضدانفجاری هستند. از این رو، می‌توان از آن ها در زون‌های 1، 2 و نیز زون معدنی M2 و فوق صنعتی با بالاترین امنیت ممکن استفاده نمود.

یکی از بهترین و کاربردی‌ترین قابلیت‌های این دتکتورهای گاز، امکان تعویض سنسور و نیز نمایشگر در صورت نیاز است. بدین ترتیب، حتی در صورت اتمام طول عمر و یا خرابی سنسور، به آسانی می‌توانید به جای خرید تجهیز، صرفا سنسور را جایگزین نمایید که باعث کاهش شدید هزینه‌های شما خواهد شد. همچنین، موضوع تجهیزات تقلبی و نیز استوک در برند پروسنس به هیچ وجه مطرح نبوده و امکان بررسی اصالت تجهیز در هر لحظه‌ای که مایل باشید، وجود دارد. به دلیل همکاری مستقیم آداک فرآیند سپهر با برند پروسنس به عنوان تنها مرکز تخصصی تامین تجهیزات این برند در ایران، زمان تامین تمامی دتکتورها و یا قطعات جانبی ردیاب های گاز پروسنس در آداک فرآیند سپهر، کمتر از سه هفته کاری است! برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی کاملا رایگان، با ما در تماس باشید.

اصطلاحات مهم دتکتور گاز

اگر با دتکتور گاز سر و کار داشته باشید، باید معنی اصطلاحاتی را بدانید تا بتوانید از این تجهیزات به بهترین نحو استفاده کنید. مهم‌ترین اصطلاخات مرتبط با دتکتورهای گازی عبارتند از:

حد پایین گاز انفجاری (LEL%)

LEL به معنای Lower Explosive Limit است و به حداقل میزان غلظتی از یک گاز انفجاری در هوا اشاره دارد که برای ایجاد انفجار لازم است. این مقدار برای هر گاز انفجاری متفاوت است و به عنوان مثال برای متان، حداقل غلظت لازم برای ایجاد انفجار برابر با حدود 5 درصد است که به صورت LEL% نمایش داده می‌شود. به عبارت دیگر، اگر غلظت متان در هوا کمتر از 5 درصد باشد، احتمال ایجاد انفجار کمتر است. اما اگر غلظت آن بیشتر از 5 درصد شود، احتمال ایجاد انفجار بالاست. مقادیر LEL برای گازهای انفجاری مختلف متفاوت است و بسته به وضعیت و محیط کاری می‌تواند تغییر کند.

در جدول زیر حدود انفجاری گاز های پرکاربرد آورده شده است

در فایل Pdf زیر، اطلاعات کاملی درباره ۴۰ گاز پرکاربرد صنعتی و سمی ارائه شده است. این فایل شامل نام علمی، کمترین و بیشترین حد انفجاری و سطح حساسیت اشتعال (ppm) است. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا بهتر از خصوصیات این گازها آگاه شوید و در طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های ایمنی مرتبط، دقت بیشتری داشته باشید.

جدول حد انفجاری و اشتعالی گازهای سمی و قابل انفجار – LEL، UEL و حساسیت اشتعال (ppm)

میانگین TWA

میانگین (Time-Weighted Average) استاندارد قرار گرفتن در معرض هر گونه گاز خطرناک در محل کار بر اساس یک روز کاری هشت ساعته یا 40 ساعت کاری در هر هفته است. برای محاسبه میانگین TWA، غلظت ماده شیمیایی در هوا در طول یک شیفت یا یک روز کاری را به صورت مداوم اندازه‌گیری کرده و سپس با توجه به مدت زمانی که فرد در معرض آن قرار گرفته است، میانگین غلظت را محاسبه می‌کنند. به عنوان مثال، اگر غلظت ماده شیمیایی مورد نظر در هوا به میزان 1ppm در طول 8 ساعت شیفت کاری اندازه گیری شود، میانگین TWA برای آن ماده 0/125ppm خواهد بود (1ppm ÷ 8 = 0/125 ppm).

حداکثر غلظت مجاز STEL

محدودیت قرارگیری در محیط انتشار گاز در کوتاه مدت را Short Term Exposure Limit می‌گویند. این فاکتور حداکثر غلظت مجاز گاز موجود در محیط است که افرد یا کارگران می‌توانند به طور ایمن برای مدت زمان کوتاهی (حداکثر 5 تا 15 دقیقه) در معرض آن قرار گیرند. بعبارتی غلظت STEL بیانگر میزان غلظتی از ماده شیمیایی در هواست که در مدت زمان کوتاهی فرد می‌تواند بدون ایجاد آسیب به سلامت خود، تحمل کند. به عنوان مثال، حداکثر غلظت مجاز STEL برای بنزن برابر با 5ppm است، در حالی که برای آمونیاک این مقدار برابر با 35ppm است.

LEL Alarm

وقتی غلظت گاز به حداقل مقدار انفجاری رسیده باشد، دتکتور هشدار رسیدن به حد پایین (LEL Alarm) را می‌دهد.

Calibration

کالیبراسیون دتکتور گاز به معنای تنظیم دقیق و اعتبارسنجی عملکرد دستگاه تشخیص گاز است. هدف اصلی از کالیبراسیون، حصول اطمینان دستگاه در تشخیص و اندازه‌گیری صحیح غلظت گازها است. لازم است عمل کالیبراسیون باید به صورت دوره‌ای و مرتب انجام شود. این به این معنی است که دستگاه باید در بازه‌های زمانی مشخص کالیبره گردد. این فرآیند برای حفظ دقت و قابلیت اعتماد دستگاه بسیار مهم است و باید توسط افراد آموزش‌دیده و متخصص انجام شود.

Bump Test

در این تست، گاز مرجع به سنسور دتکتور گاز اعمال می‌شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. این گاز مرجع معمولاً در غلظت مشخص و به طور کوتاهی به دستگاه ارسال می‌شود. هدف اصلی از تست بامپ، تأیید کارکرد صحیح سنسورها و سیستم تشخیص گاز است. با انجام این تست، می‌توان مطمئن شد که سنسورهای گاز قادر به تشخیص حضور گاز و اندازه‌گیری غلظت آن هستند و اعمال گاز مرجع باعث پاسخگویی دستگاه به طور صحیح می‌شود. تست بامپ به صورت مکرر و در بازه‌های زمانی مشخص برای دستگاه‌های تشخیص گاز انجام می‌شود. این فرآیند به عنوان تستی سریع و اولیه استفاده می‌شود و نباید جایگزین تست کالیبراسیون کامل دستگاه شود.

سوالات متداول

دتکتور گاز در چند نوع ساخته شده است؟

دتکتور گازی در انواع خانگی، ثابت (Fixed Gas Detector)، پرتابل یا قابل حمل (Portable Gas Detector) ساخته می‌شود. از لحاظ تشخیص نیز به سه دسته: سمی، انفجاری و مشتعل‌ شونده تقسیم می‌شود.

دتکتور گاز چگونه کار می‌کند؟

سنسور آشکارساز، میزان غلظت گازهای محیط را اندازه گیری کرده و خروجی سنسور که سیگنالی بسیار ضعیف است به بورد داخلی دتکتور منتقل می‌شود. سپس مدار الکترونیکی آن سیگنال را تجزیه و تحلیل کرده و در خروجی دتکتور سیگنال آنالوگ جریانی 20-4 میلی آمپر تحویل می‌دهد.

بهترین برند دتکتور گازی در ایران کدام است؟

به جرات میتوان گفت 6 مولفه: قیمت دتکتور گاز، دقت بالا، اصالت کالا، برخورداری از استانداردها و گواهینامه‌های معتبر بین‌المللی، گارانتی و تامین قطعات یدکی در کمترین زمان ممکن، باعث شده تا برند پروسنس بعنوان بهترین برند دتکتور گاز در ایران شناخته شود.

دلایل عمده از کار افتادن دتکتور گازی را شرح دهید؟

• نفوذ گرد و غبار و آب به درون ردیاب گازی: به همین دلیل قبل از انتخاب دتکتور، حتما از درجه حفاظت یا IP تجهیز نسبت به محیطی که قرار است در آن نصب شود، اطلاعات کافی داشته باشید.
• قرار گرفتن در معرض غلظت بسیار زیاد گاز: این امر موجب تغییر منحنی کالیبراسیون سنسور شده و باعث قرائت نادرست دستگاه می‌شود.
• مسموم شدن سنسور کاتالیزوری: حسگرهای گازی قابل احتراق یا همان کاتالیزوری می‌توانند توسط ترکیبات مبتنی بر سیلیکون و سرب موجود در هوا مسموم شوند. همچنین ترکیبات گوگرد و ترکیبات کلردار پاسخ سنسور (توانایی اندازه گیری) را کاهش می‌دهند.
• مسمومیت سنسور الکتروشیمیایی: کارایی سنسورهای الکتروشیمیایی می‌تواند توسط گازهای دیگر محیطی که در محفظه حسگر جذب شده‌اند، کاهش یابد.
• تاثیرات دما: در انتخاب تجهیز حتما از محدوده دمایی محیطی که دتکتور در آن محل نصب می‌شود، آگاه باشید. مثلا دتکتوری با محدوده دمایی 20- الی 40+ درجه سانتی گراد نباید در محیطی با محدوده دمایی 20- تا 70+ استفاده شود.
• رطوبت: اگر رطوبت در لوله سنسور متراکم شود، باعث از کار افتادن سنسور می‌شود. این اتفاق اغلب برای دتکتور های اکسیژن رخ می‌دهد.
• ضربه: وارد شدن ضربه به سنسور یا هاوزینگ دتکتور گازی چه بصورت سهوی باشد یا عمدی، موجب از کار افتادن سنسور و حتی خود آشکارساز می‌شود.

تعداد دتکتور مورد نیاز برای یک منطقه را چگونه محاسبه کنم؟

اساسا دو نوع اندازه‌گیری برای تشخیص و شناسایی گاز وجود دارد که عبارتند از: مانیتورینگ منطقه و نظارت بر نشت گاز (شناسایی غلظت گاز)

اگر قصد شما شناسایی گازی است که در یک منطقه احتمال دارد وجود داشته باشد، می‌توانید مساحت پوشش دتکتور را در حدود 16 الی 48 متر مربع در نظر بگیرید. اما اگر قصد شما این است که فورا نشت گاز و حتی مقدار دقیق آن را تشخیص داده و اندازه‌گیری کنید. ابتدا باید محل های نشت احتمالی و مناطق بالقوه تجمع گاز را شناسایی کنید. سپس، می‌بایست دتکتور را در نزدیکی آن مناطق نصب کنید. در چنین مواردی حتی می‌توانید از 3 یا 4 آشکارساز برای 16 متر مربع استفاده کنید.

بنابراین، فرمول ثابتی برای تعداد دتکتور مورد نیاز یک منطقه صنعتی وجود ندارد؛ چون تعداد دتکتور به شرایط محیط بستگی دارد. همچنین شرایط هر منطقه با سایت دیگر فرق می‌کند. برای همین شما نمی‌توانید تنها با تقسیم کل متراژ منطقه متوجه تعداد ردیابی که باید خریداری کنید، شوید. علاوه بر مطالب گفته‌شده، شرایط جوی نیز برای تعیین تعداد دتکتور بسیار تاثیرگزار است که عبارتند از: جریان باد، شیب کف، شرایط فرآیند و دمای محیط.

دوربین و دتکتور حرارتی چیست؟

ردیاب‌های حرارتی دستگاه‌هایی با فناوری پیشرفته هستند که می‌توانند حرارت (Heat Detectors) و آتش (Flame Detectors) را شناسایی و تشخیص داده و در عرض چند ثانیه هشدار دهند. این دستگاه‌ها دارای یک لایه جذبی است که می‌توانند نور را به گرما تبدیل کرده و بر اساس تغییر سریع یا تدریجی دمای لایه جذب مقدار سیگنال خروجی را ارائه می‌دهند. از آنجایی که دوربین شعله حرارتی برای کار کردن مانند دتکتور های UV به طول موج نیاز ندارند، می‌توانند به عنوان دتکتور مادون قرمز نیز عمل کنند.

دتکتور شعله حرارتی چیست و انواع آن کدامند؟

• دتکتور حرارتی ترموپیل (Thermopile detectors)

• دتکتور حرارتی بولومتر (Bolometer detectors)

کاربرد ردیاب حرارتی در نقاله‌های زغال سنگ، کارخانه‌های بازیافت، پناهگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها، صنعت فولاد، مخازن و تاسیسات نفتی است.

بکارگیری دتکتور حرارتی مناسب در مناطقی که دتکتور‌های دودی (Smoke Detector) قابل نصب نیست، بهترین گزینه و از ضروری‌ترین نکات در زمان طراحی سیستم های اعلام حریق است. از معروف ترین برندهای دتکتور حرارتی می‌توان به برند اوجیونی OGGIONI ساخت کشور ایتالیا اشاره کرد.

تولید کنندگان دتکتور گاز کدام برند‌ها هستند؟

• هانیول آمریکا honeywell
• دراگر آلمان drager
• ام اس آ MSA آمریکا
• کروکن انگلستان crowcon
• رزمونت rosemount
• پروسنس ترکیه prosense
• اوجیونی ایتالیا oggioni
• ریکن کیکی ژاپنی riken keiki

آداک فرایند سپهر نمایندگی انحصاری فروش و خدمات پس از فروش دتکتور پروسنس در ایران